۱- اکنون زمان بیشتر اندیشیدن و کاویدن در رابطه با موضوع کودکان است؛ نسلی که قرار است ادارۀ این کشور را به عهده بگیرند. نظام برنامه‌ریزی و مدیریت شهری در کشور ما، همواره به این موضوع توجّه بسیار کم و بدون اولویتی داشته است. کودکان در شهرها جایی ندارند و امکان حضور کودکان در اجتماع، تبدیل به کالایی شده که تحتتأثیر مناسبات طبقاتی جامعه قرار می‌گیرد و صرفاً گروه‌هایی در ازای پرداخت هزینه، می‌توانند در فضاهای محافظت‌‌شده‌ای همچون شهربازی‌های کوچک درون مگامال‌ها، برای ساعتی محدود به تفریح بپردازند. فقدان «حقّ بر شهر» کودکان در جزیرۀ کیش نیز، مسئله‌ای جدّی است؛ این درحالی‌ست که این جزیره از دیرباز دوستدار کودک بوده است. به در اختصاصیِ کودکانِ، تعبیه شده داخل در قدیمی از جزیرۀ کیش در این تصویر توجه کنید.
۲- جزیرۀ کیش به‌دلیل وجود منطقۀ آزاد تجاری، مراکز تفریحی و جاذبه‌های گردشگری، یکی از مقاصد عمدۀ گردشگری در ایران است. با وجود ظرفیت‌ها و امکانات قابل‌توجّه و همچنین باتوجّه‌به اینکه بخشی از ساکنان و بخشی از گردشگران جزیره کودکان هستند، این جزیره از استانداردهای لازم برای حضور کودکان برخوردار نیست و به‌دلیل عدم توجّه به حضور کودک در تعریف برنامه‌های استراتژیک مناطق آزاد، تاکنون در زمینۀ دوستدارکودک‌بودن، نتوانسته شرایط مساعدی را فراهم کند. هرچه از بخش خصوصی به بخش دولتی می‌رویم، معیارهای مربوط به حضور کودک در شهر کم‌رنگ‌تر می‌شود.
محلّات کیش به‌هیچ‌عنوان دوستدار کودک نبوده و پرواضح است که کودک در ذهن تصمیم‌گیرندگان و تصمیم‌سازان شهری، حضور معنادار ندارد. بهبود شرایط زندگی کودکان در جزیرۀ کیش و افزایش جذابیّت جزیره برای گردشگران، سبب می‌شود تا جزیرۀ کیش به‌عنوان یک جزیرۀ دوستدار کودک شناخته شود. به‌رسمیت‌شناختن حقّ بر شهر کودکان، هدف اوّلیۀ شهر دوستدار کودک است.
۳- جزیرۀ کیش بستر لازم برای نیل به جزیرۀ دوستدار کودک را دارد، امّا درحال‌حاضر دوستدار کودک نیست. مدیریت این جزیره در بهترین حالت، تنها کودکان گردشگر را آن‌هم از منظر مصرف و فراهم‌کردن امکان مصرف در نظر می‌گیرد که بدین‌ترتیب کیشوندان، شهروند درجه دو و بومیان، درجه سه و ناشهروند هستند. از نظر کیشوندان، آموزش در جزیرۀ کیش بسیار ضعیف است و این جزیره زیرساخت‌های لازم برای حضور کودکان را ندارد. باتوجّه‌به اینکه به نظر می‌رسد نگاه تصمیم‌گیرندگان به جزیرۀ کیش، سکونتگاهی نبوده است، فضاهای بازی برای کودکان کیشوند مناسب و کافی نیست؛ معدود فضاهای تفریح و سرگرمی موجود در جزیره برای گردشگران پیش‌بینی شده و کیشوندان غالباً توان استفاده از این زیرساخت‌ها را به‌طور مرتب ندارند.
۴- معاونت‌ها، مدیران و کارشناسان بخش‌هاى مختلف سازمان منطقۀ آزاد کیش، تاکنون مواجهه‌ای با دستورالعمل‌ها، شیوه‌نامه‌ها و اسناد مربوط به حوزۀ کودک نداشته‌اند. مصوّبۀ شهر دوستدار کودک به تاریخ شهریور ۱۴۰۰، تنها برای استانداری‌ها و ادارات کل راه و شهرسازی استان ابلاغ شده و به‌صورت جداگانه برای دبیرخانۀ شورای‌عالی مناطق آزاد ابلاغ نشده بود. در روزهای آخر سال گذشته، از طریق وزارت کشور پیگیری کردیم تا تمام اسناد مرتبط با شهر دوستدار کودک، با نامه به دبیرخانۀ شورای‌عالی مناطق آزاد ابلاغ شد.
۵- تحقّق شهر دوستدار کودک در جزیرۀ کیش، باتوجّه‌به مقیاس کوچک و سازوکار حکمرانی خاص آن، به‌مراتب آسان‌تر از سرزمین اصلی می‌تواند صورت پذیرد. ایجاد شهر دوستدار کودک در جزیرۀ کیش، یکی از فاکتورهای مؤثّر در توسعۀ پایدار و بهبود کیفیت زندگی مردم منطقه است که می‌تواند در جذب گردشگران خانواده و افزایش درآمد اقتصادی منطقه نقش مؤثّری داشته باشد. ازاین‌رو، این موضوع می‌تواند به‌عنوان یک استراتژی توسعه‌ای برای جزیرۀ کیش شناخته شود که به‌طور مستقیم به بهبود شرایط زندگی مردم و رونق اقتصادی کمک می‌کند.
۶- راهبرد توسعۀ جزیرۀ کیش، باید بر مبنای حقوق کودکان باشد. در آمار ساکنین جزیره، کودکان حدود یک‌چهارم جمعیت را به خود اختصاص می‌دهند که با لحاظ کودکان گردشگر، متفاوت خواهد بود. برای یک‌چهارم جمعیت، هیچ برنامه‌ریزی‌ای نداشته‌ایم و متأسفانه تاکنون روی این موضوع فکر نشده است. کمبود این حوزه به‌دلیل آسیب‌های مدیریتی، عدم وجود متخصصین در بخش‌های مربوطه، تنوّع بخش‌های مرتبط به کودک و ناهماهنگی این ارگان‌ها با یکدیگر و آسیب‌های مربوط به طرح جامع است. باوجوداینکه جزیرۀ کیش گردشگرمحور است، تاکنون در طرح‌ها به نیاز کودکان توجّه نشده و در برنامه‌ریزی‌های شهری کیش، کودکان جایگاهی ندارند. بنابراین لازم است سیاست‌گذاری براساس مدیریت شهری «کودک مبنا» در دبیرخانۀ سازمان مناطق آزاد صورت پذیرد. همچنین طرح جامع در راستای تحقّق این ایده بازبینی و برند جزیرۀ کیش براساس جزیرۀ دوستدار کودک، بازتعریف شود.
روزنامه پیام ما / ندا اکبری – پژوهشگر حوزه شهری
