جامعهرفاه و تامین اجتماعی

چشم‌انداز سیاست خارجی

به دنبال پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، رسانه‌های غربی این رویداد را بازتاب دادند. سی‌ان‌ان با تکیه بر گفته برخی کارشناسان نوشت یک چهره معتدل‌تر در ریاست‌جمهوری می‌تواند گفت‌وگو بین ایران و کشورهای غربی را تسهیل کند. نیویورک‌تایمز هم بر اساس گفته تحلیلگران تاکید کرد که رئیس‌جمهور می‌تواند سیاست‌های داخلی را تعیین کند و سیاست خارجی را نیز شکل دهد. هر دو رسانه غربی به چالش‌هایی که پیش‌روی دولت جدید است از جمله احتمال گسترش تنش‌ها بین ایران و اسرائیل و مساله هسته‌ای پرداختند.

سی ان ان در گزارشی در مورد انتخابات ریاست جمهوری در ایران نوشت: مقامات انتخاباتی کشور روز شنبه اعلام کردند که مسعود پزشکیان، نامزد اصلاح‌‌‌طلبان در میان تشدید تنش‌‌‌ها در داخل و خارج از کشور، رقیب محافظه‌‌‌کار خود را در انتخاباتی مهم شکست داده و پیروز شده است. به گزارش شبکه دولتی پرس تی وی، پزشکیان از مجموع ۳۰.۵ میلیون رای شمارش شده در دور دوم انتخابات روز جمعه پانزدهم تیر ماه، ۵۳.۶‌درصد را از آن خود کرد و بر سعید جلیلی که ۴۴.۳‌درصد آرا را به خود اختصاص داد، غلبه کرد. پرس تی وی گزارش داد که مشارکت رای دهندگان ۴۹.۸‌درصد بوده است.

پزشکیان پس از کسب بیشترین آرا در دور اول و بالاتر از جلیلی در دور دوم رای‌‌‌گیری انتخاب شد. دور اول انتخابات هشتم تیر ماه، رکورد کمترین میزان مشارکت در تاریخ جمهوری اسلامی را ثبت کرد. به گزارش پرس تی وی، پزشکیان در اولین اظهارات خود پس از پیروزی در انتخابات گفت: «ما دست دوستی را به سوی همه دراز خواهیم کرد. ما همه مردم این کشور هستیم و باید از تلاش همه برای پیشرفت کشور استفاده کنیم.» او از کسانی که در انتخابات روز جمعه «با عشق و برای کمک به» کشور رای دادند، تشکر کرد.

به ادعای سی ان ان پزشکیان، سکان هدایت کشوری را در دست خواهد گرفت که با انزوای بین‌المللی، نارضایتی داخلی، اقتصاد در هم پیچیده و چشم‌انداز درگیری با اسرائیل مواجه است. انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری که طی آن پزشکیان به قدرت رسید، پس از آن برگزار شد که ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در سانحه سقوط هلی‌کوپتر در ماه مه ‌در شمال غرب ایران به همراه حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و دیگر مقامات جان باخت. پس از پیروزی، پزشکیان در بیانیه‌‌‌ای که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، خواستار اتحاد و حمایت هموطنان ایرانی شد.

او در این بیانیه نوشت: «مردم عزیز ایران، انتخابات تمام شد و این تازه آغاز همراهی ماست. مسیر دشوار پیش‌‌‌رو جز با همراهی، همدلی و اعتماد شما هموار نخواهد شد. دستم را به سوی شما دراز می‌‌‌کنم و به شرافتم سوگند می‌‌‌خورم که در این راه تنهای‌‌‌تان نخواهم گذاشت. تنهایم نگذارید.» پزشکیان طرفدار گفت‌وگو با رقبا و مخالفان ایران به‌ویژه در مورد برنامه هسته‌‌‌ای این کشور است و آن را مسیری برای رسیدگی به مسائل داخلی کشور می‌‌‌داند.او در مناظره ریاست جمهوری پیش از دور دوم رای‌گیری گفت: «مساله اولیه، این دیدگاه است: آیا می‌‌‌خواهیم مشکلات خود را با دنیا حل کنیم یا نه؟ من معتقدم برای حل مشکلات کشور باید از بن بست خارج شویم.» در حالی که رئیس‌جمهور ایران از برخی اختیارات برخوردار است، ولی اقتدار نهایی در اختیار رهبر ایران است که حرف آخر را در مورد همه مسائل کشور می‌‌‌زنند.

مسعود پزشکیان کیست؟

پزشکیان که وزیر بهداشت در زمان محمد خاتمی، رئیس‌جمهور اصلاح طلب بود، جراح قلب و قانون‌گذار آموزش دیده است. او به دلیل موضع خود در برابر برخورد با اعتراضات در سال ۲۰۰۹ شهرت یافت. پزشکیان در جریان اعتراضات سال ۲۰۲۲ در مصاحبه با شبکه تلویزیونی IRINN ایران گفت: «تقصیر ماست. ما می‌خواهیم ایمان دینی را با استفاده از زور اجرا کنیم. این از نظر علمی غیرممکن است.» او گفت: «من بخشی از تقصیر را بر عهده دارم، علمای ممتاز و مساجد بخشی از تقصیرها را بر عهده دارند و صدا و سیما (ایران) بخشی دیگر را. همه باید پا پیش بگذارند و پاسخگو باشند.»پزشکیان خود را کاندیدای همه ایرانیان معرفی کرده است. او در مناظره اخیر ریاست جمهوری گفت: «در میان حامیان من هم چپ و هم راست هستند، حتی آنهایی که نماز نمی‌‌‌خوانند.»او پس از از دست دادن همسر و یکی از فرزندانش در یک تصادف رانندگی در سال ۱۹۹۴، بیشتر وقت خود را به سیاست اختصاص داد. پزشکیان در انتخابات ۲۰۱۳ و ۲۰۲۱ نامزد ریاست جمهوری شد، اما موفق نشد. این مرد ۶۹ ساله از خانواده‌‌‌ای خاص است؛ پدرش آذری و مادرش کرد است.

گفت‌وگوها تسهیل می‌شود؟

کارشناسان می‌گویند یک چهره معتدل‌‌‌تر در ریاست جمهوری می‌تواند گفت‌وگو بین ایران و کشورهای غربی را تسهیل کند. پزشکیان ممکن است در داخل کشور نیز تغییرات اجتماعی ایجاد کند که در جریان مبارزات انتخاباتی خود بر آن تاکید کرد، هرچند کارشناسان هشدار می‌‌‌دهند که چنین حرکت‌‌‌هایی تضمینی نیست. صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتم هاوس در لندن، گفت بعید است که انتخاب پزشکیان بلافاصله به تغییر سیاست تبدیل شود. اما پزشکیان به صراحت گفته است که سعی خواهد کرد از طریق و از درون نظام کار کند. وکیل خاطرنشان کرد: «ممکن است فضا برای مانور روی آزادی‌‌‌های اجتماعی افزایش پیدا کند.» یک خانم ایرانی از انتخاب پزشکیان خوشحال بود. او گفت: «راستش را بخواهید، فقط امیدوارم گرانی کمتر شود و برای جوانان به راحتی شغل پیدا شود و بس، هیچ احساس خاصی ندارم.» تغییر عوامل دیگر، به‌ویژه سیاست خارجی ایران، ممکن است دشوارتر باشد.پزشکیان در زمانی که کشورش درگیر تشدید تنش‌‌‌ها با اسرائیل و متحدان غربی‌‌‌اش است، ریاست جمهوری را برعهده می‌گیرد؛ تنش‌‌‌هایی که ناشی از جنگ در غزه و پیشرفت برنامه هسته‌‌‌ای ایران است.

تنها سه ماه پیش، ایران و اسرائیل برای اولین بار با گسترش درگیری غزه به تبادل آتش پرداختند. اسرائیل اکنون در حال آماده شدن برای جبهه دوم بالقوه علیه حزب الله در لبنان است. لفاظی‌‌‌ها بین ایران و اسرائیل هفته گذشته تشدید شد، زیرا هیات ایران در سازمان ملل متحد در شبکه ایکس نوشت که اگر اسرائیل «تجاوز نظامی تمام‌‌‌ عیار» به لبنان را آغاز کند، «جنگی نابودکننده» رخ خواهد داد. وی افزود: «همه گزینه‌‌‌ها، از جمله مشارکت کامل تمام جبهه‌‌‌های مقاومت، روی میز است.»پزشکیان از سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران که در حمله آمریکا در سال ۲۰۲۰ به شهادت رسید، تمجید کرده است. چهاردهمین رئیس‌‌‌جمهور ایران در مناظره اخیر ریاست جمهوری گفت: «من او را مایه غرور ملی و خاری در چشم دشمنان می‌‌‌دانم.»

وجهه دوستانه‌‌‌تر با غرب

کارشناسان می‌‌‌گویند در حالی که کشورهای غربی انتظار ندارند این انتخابات روابط آنها با ایران را تغییر دهد، اما پزشکیان مطمئنا کاندیدای مورد نظر آنهاست، زیرا رقیب وی تنها تنش‌‌‌های موجود را تشدید می‌‌‌کرد. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق، متحد کلیدی پزشکیان است؛ ظریف اصلاح‌‌‌طلبی است که نزدیک به یک دهه پیش بر دوره نسبتا گرم روابط بین‌الملل نظارت داشت، به عنوان یک نامزد بالقوه برای تصرف مجدد پست قبلی خود تحت ریاست جمهوری جدید مطرح شده است.ظریف دیپلمات ارشد ایران در زمانی بود که این کشور با ایالات متحده و قدرت‌‌‌های جهانی به توافق رسید تا فعالیت‌‌‌های هسته‌‌‌ای تهران را در ازای لغو تحریم‌‌‌ها محدود کند (توافقی که از آن زمان تاکنون فروپاشیده است). در حالی که او در میان جوانان ایرانی محبوب است، اما با انتقاد رادیکال‌های داخلی به دلیل آنچه دوستی بیش از حد با غرب خوانده می‌شود، مواجه شده است.حسین ایمانی، یک شهروند تهران گفت: «با ریاست جمهوری آقای پزشکیان، احتمالا تحریم‌‌‌ها برداشته می‌شود و این برای مردم بسیار خوب است. من فعلا احساس مثبتی نسبت به پزشکیان دارم، به شرطی که به قول‌هایی که داده عمل کند.»

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا