جیمز کلیتون، خبرنگار فناوری در آمریکای شمالی، بیبیسی | استان هنان در چین دارد با استفاده از فناوری تشخیص چهره سامانهای نظارتی میسازد که میتواند خبرنگاران و “افراد مورد نظر” را شناسایی کند.
اسنادی که به دست بیبیسی رسیدهاند سامانهای را تشریح میکنند که خبرنگاران را بر اساس یک سامانه “چراغ راهنما” دستهبندی میکند – قرمز، زرد، و سبز.
به گفته این اسناد، با خبرنگارانی که در دسته “قرمز” قرار میگیرند “طبق ضرورت برخورد خواهد شد”. اداره امنیت عمومی هنان هنوز پاسخی به پرسشهای بیبیسی نداده است.
این اسناد که توسط شرکت تحلیل نظارت آیپیویام کشف شدهاند در عین حال خبر از وجود برنامهای برای بررسی دیگر “افراد مورد نظر” میدهند، از جمله دانشجویان خارجی و زنان مهاجر.
دیدبان حقوق بشر میگوید “این دولتی نیست که نیازی به قدرت بیشتر برای نظارت بر افراد داشته باشد… مخصوصا کسانی که شاید بخواهند با روشهای مسالمتآمیز آن را پاسخگوتر کنند.”
“دستهبندی موضوعی”
این دسته اسناد به عنوان بخشی از فرایند یک مناقصه روز ۲۹ ژوئیه منتشر شده بودند که هدفش تشویق شرکتهای چینی به رقابت بر سر قراردادی برای ساخت این سامانه جدید بود که روز ۱۷ سپتامبر به شرکت نیوسافت رسید.
شرکت نیوسافت نیز پاسخی به پرسشهای بیبیسی نداده است.
این سامانه که شامل فناوری تشخیص چهره میشود به هزاران دوربین در هنان وصل است و قرار است مکان “افراد مورد نظر” را به مقامات اطلاع دهد.
“افراد مورد نظر” در “دستهبندیهای موضوعی” گنجانده خواهند شد – بخشی از یک پایگاه داده بزرگتر که در حال حاضر وجود دارد و اطلاعات تصویری افراد در این استان را شامل میشود.
این سامانه در عین حال به پایگاه داده ملی چین نیز متصل خواهد شد.
“افراد کلیدی”
یکی از گروههای مورد نظر اداره امنیت عمومی هنان خبرنگاران است، از جمله خبرنگاران خارجی.
به گفته این اسناد “طرح ابتدایی شامل دستهبندی خبرنگاران کلیدی مورد نظر در سه سطح میشود.”
“افراد دسته قرمز بیشترین اهمیت را دارند. دسته دوم که به رنگ زرد است شامل افرادی میشود که تحت نظارت عمومی قرار دارند. دسته سوم که سبز است شامل خبرنگارانی میشود که خطری ندارند.”
هرگاه که یکی از این “خبرنگاران مورد نظر” که در دسته “قرمز” – یا “زرد”، در صورتی که سابقه اتهامات کیفری داشته باشد – برای سفر به این استان بلیت تهیه کند، آژیر خطر به صدا در میآید.
این سامانه در عین حال دانشجویان خارجی را نیز بررسی خواهد کرد و بر اساس میزان تهدید در سه دسته مختلف قرار خواهد داد – “دانشجویان خارجی عالی، پرسنل عادی، و افراد کلیدی و پرسنل بیثبات”.
وظیفه دادن اطلاعات دانشجویانی که تهدید امنیتی تلقی میشوند به مقامات به عهده موسسات آموزشی است.
و کسانی که مهم تلقی میشوند تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.
در دورههای حساس سیاسی، مانند جلسه سالانه کنگره ملی خلق، “یک مکانیسم هشدار جنگی” فعال خواهد شد و تعقیب دانشجویان “کلیدی مورد نظر” شدت خواهد گرفت، از جمله ردگیری تلفنهای همراه این افراد.
در این سند به مختصات اطلاعاتی که باید در این سامانه گنجانده شود نیز اشاره شده است:
- تلفنهای همراه
- شبکههای اجتماعی – مانند ویچت و ویبو
- مشخصات ماشین
- اقامتها در هتل
- بلیتهای مسافرتی
- املاک
- عکسها (از پایگاههای داده فعلی)
همچنین باید بر “زنان سرگردان”، یا زنان مهاجر غیرچینی که اجازه زندگی در چین را ندارند، نیز تمرکز کند.
زنان بسیاری برای یافتن کار وارد چین میشوند، و بعضی دیگر نیز از کشورهای همسایه قاچاق میشوند.
این سامانه در عین حال باید به اداره ملی مهاجرت، وزارتخانه امنیت عمومی و پلیس هنان نیز وصل شود.
انتشار این اسناد تقریبا با انتقاد دولت چین از رسانههای خارجی بابت پوشش خبری سیل در هنان همزمان بود.
کانر هیلی، مدیر بخش دولتها در آیپیویام، میگوید “هنوز درک کاملی از ساختار فنی سامانههای نظارت بر تودهها در چین وجود ندارد… اما ساخت فناوریهای نظارتی سفارشی برای ساده کردن سرکوب خبرنگاران اتفاق جدیدی است.”
“این اسناد به ما نشان میدهند که مقامات امنیت عمومی چین چه انتظاراتی از سامانههای نظارت همگانی دارند.”
گمان میرود که سامانه تشخیص چهره چین همین حالا نیز در سراسر کشور مورد استفاده باشد.
سال گذشته، روزنامه واشنگتن پست گزارش داد که هوآوی یک نرمافزار هوش مصنوعی را آزمایش کرده است که میتواند اعضای اقلیت اویغور را شناسایی کند و به پلیس اطلاع دهد.
سوفی ریچاردسون، مدیر بخش چین در سازمان دیدبان حقوق بشر، میگوید “هدف ترسناکی در میان است، میخواهند همه بدانند که تحت نظر بودن بسیار ساده است و نمیتوان از آن فرار کرد – و کسی نیز هرگز نخواهد فهمید که چه چیزی ممکن است باعث جلب توجه خصمانه شود.”
