هفته پیش متنی شامل محاسبات فیزیکی با دست خط آلبرت اینشتین در حراجی کریستی در پاریس به بهای ۱۳ میلیون دلار به فروش رفت که رکورد تازه ای به حساب می آید.
اینشتین در این متن گام های اول در تنظیم نظریه نسبیت عام که تعریف تازه ای از گرانش به دست داد را بر می دارد. برای همین این سند اهمیت زیادی برای مورخان دارد.
رابرت شولمن مورخ که به این سند دسترسی داشته می گوید این یکی از جالب ترین دست نوشته هایی است که از اینشتین به جا مانده است: “او در این متن روی نظریه مهم خود، نسبیت عام، درباره نیروی گرانش و فضا کار می کرد. این متن نه فقط تلاش های او بلکه همکاری نزدیک او با یکی از صمیمی ترین دوستانش میکِله بِسو را نشان می دهد.
آلبرت اینشتین نسبیت خاص را در سال ۱۹۰۵ نوشت، نظریه ای که موضوع آن رابطه فضا و زمان بود.
او ده سال بعد موفق شد این نظریه را تعمیم دهد به طوری که شامل تاثیر ماده بر فضا-زمان هم باشد که در واقع تعریف تازه ای از نیروی گرانش به دست می داد.
متنی که فروخته شده یکی از دو دست نوشته ای است که از دورانی که اینشتین روی نسبیت عام کار می کرد باقی مانده است.
آقای شولمن می گوید: “در ژوئن ۱۹۱۳ بِسو به زوریخ می رود، جایی که اینشتین در موسسه فدرال پلی تکنیک تدریس می کرد. آن دو در آنجا دو شروع به کار روی متنی می کنند که حاوی یکی از مهم ترین دلایل تجربی در اثبات نظریه نسبیت عام است.”
“آنها در این نوشته سعی می کنند انحراف غیرعادی مدار بیضوی عطارد را توضیح دهند و در واقع شدت جاذبه بر مدار عطارد را مشخص کنند. صفحات اول این متن همه دست خط اینشتین است و بعد صفحاتی را می بینیم که بسو نوشته. باید به یاد داشت که آنها قصد انتشار این متن را نداشتند.”
اینشتین برای تنظیم نظریه نسبت عام از ریاضیاتی که در آن زمان هنوز نسبتا تازگی داشت یعنی هندسه دیفرانسیل که برنارد ریمان ریاضیدان آلمانی چند دهه پیشتر خلق کرده بود استفاده کرد.
اما چون خود در این روش ریاضیات تبحر نداشت به دوستان نزدیکش مارسل گروسمن و میکله بسو تکیه می کرد.
آقای شولمن می گوید: “رابطه بسو و اینشتین رابطه جالبی بود. بسو بعدا خود را به گنجشکی تشبیه کرد که زیر بال عقاب اوج گرفته. او تنها کسی است که اینشتین در مقاله سال ۱۹۰۵ درباره نظریه نسبیت خاص از او به عنوان کسی نام می برد که در نگارش نظریه به او کمک کرده و در سند ۱۹۱۳ شاهد آن نوع کمکی هستیم که اینشتین به آن اشاره می کند.”
“بسو در این متن محاسبات پیچیده با روش هندسه دیفرانسیل را انجام می دهد. در ادامه متن تعداد صفحاتی که او نوشته بیشتر می شود. بعد از سه هفته کار مشترک در ژوئن ۱۹۱۳ روی این متن، بسو زوریخ را ترک می کند و به شهر محل کارش گوریتزیا برمی گردد و این متن را با خود می برد.”
کل متن این سند ۵۴ صفحه است و نام خریدار آن اعلام نشده است.
ماه مه گذشته هم نامه ای از اینشتین حاوی معادله معروف E=mc^2 که بخشی از نظریه نسبت خاص است به قیمت یک و دو دهم میلیون دلار فروش رفت.
