دانشمندان: بخشی از یک موشک ‘با ماه برخورد کرده’

دانشمندان می‌گویند قطعه جداشده از یک موشک با کره ماه برخورد کرده است. این دانشمندان اول پیش‌بینی کرده بودند این تصادف در ماه ژانویه اتفاق خواهد افتاد.

این قطعه موشک که وزن آن سه تن است، با سرعت ۵۸۰۰ مایل در ساعت در فضا در حال حرکت بود.

این قطعه موشک از چند سال پیش ردیابی شده بود، اما منشا آن مورد تردید قرار دارد.

ستاره شناسان ابتدا فکر می‌کردند این قطعه موشک از مأموریت اسپیس اکس ایلان ماسک در فضا رهاشده است اما بعد گفتند این قطعه مربوط به پروژه‌های چین است. چین این ادعا را رد می‌کند.

گفته شده تأثیر این تصادف روی ماه جزئی است.

دانشمندان امیدوارند که بتوانند حفره ۱۰ تا ۲۰ متری ناشی از این تصادف و گردوغباری که از خاک کره ماه در اثر آن بلند خواهد شد را بررسی کنند.

قطعه رهاشده موشک بار اول در ماه مارس ۲۰۱۵ مشاهده شد. اولین بار یک پروژه تحقیق فضایی تحت حمایت ناسا در آریزونا این قطعه را رصد کرد و خیلی سریع بعدازآنکه معلوم شد جسم موردنظر یک شهاب‌سنگ نیست، توجهشان به آن کم شد.

این قطعه رهاشده از موشک جز زباله‌های فضایی محسوب می‌شود.

زباله‌های فضایی شامل قطعات فلزی رهاشده از مأموریت‌های مختلف فضایی و ماهواره‌هایی است که سوختشان به پایان رسیده و توان برگشت به کره زمین را ندارند. بعضی از این قطعات به ما نزدیک‌تر هستند و تنها کمی بالاتر از سطح زمین رهاشده‌اند و بعضی دیگر مانند این تقویت‌کننده موشک، هزاران مایل دورتر و در مدارهای بسیار بالاتر از اتمسفر کره زمین در گردش‌اند.

آژانس فضایی اتحادیه اروپا تخمین زده است که هم‌اکنون ۳۶۵۰۰ قطعه زباله فضایی بزرگ‌تر از ۱۰ سانتیمتر در فضا پراکنده هستند.

هیچ سازمان فضایی یا دانشگاهی به شکل رسمی زباله‌های فضایی که در عمق فضا پراکنده‌شده‌اند را تمام‌وقت رصد نمی‌کند. رصد کردن فضا پرهزینه است و زباله‌هایی که در مدارهای بالا و دور از کره زمین هستند خطر کمی برای انسان‌ها دارند.

درنتیجه عده انگشت‌شماری از ستاره شناسان به‌طور داوطلبانه در وقت آزاد خود این زباله‌ها را بررسی و بر اساس آن محاسبات و پیش‌بینی‌هایی ارائه می‌دهند. آن‌ها دائماً در حال ایمیل فرستادن و هشدار دادن هستند و از کسانی که در موقعیت جغرافیایی مناسبی در کره زمین هستند درخواست می‌کنند شی‌ء موردنظرشان در فضا را ردگیری کنند.

شش هفته بعدازآنکه تقویت‌کننده موشک اولین بار مشاهده شد، پیتر برتویسل ۶۳ ساله در باغچه‌اش در نیوبری، شهری در جنوب انگلستان، مشغول رصد آسمان برای دیدن شهاب‌سنگ‌ها بود.

تلسکوپ او نقطه سفید کوچکی را نشان داد که در آسمان حرکت می‌کرد. او به بی‌بی‌سی گفت محاسبات نشان دادند آن نقطه متحرک احتمالاً تکه‌ای از یک موشک بوده است.

زباله‌های فضایی گاهی دیده می‌شوند و گاهی از دید خارج می‌شوند و نمی‌توان دیدن آن‌ها را پیش‌بینی کرد. آقای برتویسل به مدت هفت سال اثری از قطعه موشک نمی‌دید تا اینکه در ماه ژانویه دوباره ظاهر شد. او می‌گوید: “وقتی داشت از نزدیک کره زمین عبور می‌کرد چند تصویر از آن گرفتم.”

او این تصویرها را برای بیل گری که ستاره‌شناس و دانشمند داده‌های اطلاعاتی و ساکن ساحل جنوبی ایالات‌متحده است، فرستاد. او متخصصی است که تشخیص داد این قطعه تقویت‌کننده اسپیس اکس است و به سمت ماه حرکت می‌کند.

خبر احتمال تصادف قطعه‌ای از موشک یکی از پروژه‌های ایلان ماسک میلیاردر با کره ماه در سر خط رسانه‌های جهانی قرار گرفت.

آقای گری می‌گوید: “ردگیری زباله‌های فضایی شبیه کار یک کارآگاه است” و نمی‌توان نشانه و نوشته‌های روی موشک را دید. ستاره شناسان باید با ردگیری مسیر حرکت موشک در فضا، هویت آن را تشخیص بدهند. بعد مدار حرکت موشک را با تاریخ و محلی که موشک از آن پرتاب‌شده تطبیق دهند.

اما بعضی مأموریت‌های فضایی ازجمله مأموریت‌هایی که چین انجام می‌دهد، مسیرهای خود را به شکل رسمی ثبت نمی‌کنند.

آقای گری توضیح می‌دهد: “ما تاریخ پرتاب موشک یکی از مأموریت‌های فضایی چین را از روی پخش زنده تلویزیونی‌اش میدانیم و من حدس می‌زنم این موشک بعد از ۴ یا ۵ روز به ماه رسیده باشد. بر اساس این اطلاعات، مدار حرکت موشک را تخمین می‌زنم.”

او البته گاهی اشتباه هم می‌کند. چند هفته بعدازآنکه اخبار مربوط به مأموریت اسپیس اکس و موشک رهاشده پخش شد، یک محقق دیگر که ستاره‌ها را رصد می‌کند اطلاعات جدیدی به آقای گری فرستاد که طبق آن تشخیص اول آقای گری کاملاً غیرممکن به نظر می‌رسید.

آقای گری محاسبات جدیدی انجام داد و به این نتیجه رسید که قطعه رهاشده مربوط به مرحله سوم موشک چین به سمت کره ماه و با نام چانگی ۵- تی ۱ است. این موشک در اکتبر سال ۲۰۱۴ به فضا پرتاب‌شده بود.

چین این ادعا را رد می‌کند و می‌گوید بخش بالایی موشک دوباره وارد جو زمین شده و سوخته است.

آقای گری بر درست بودن پیش‌بینی‌اش اصرار دارد. او معتقد است چین در ردگیری دو بخش جداشده از موشک اشتباه کرده است. او می‌گوید:: “من ۹۹.۹ درصد مطمئن هستم که این قطعه موشک چینی ۵- تی ۱ است.”

واقعیت این است که هیچ‌وقت نمی‌توانیم به شکل قطعی واقعیت را بفهمیم.

پروفسور هیو لوئیس از دانشگاه ساتهمتون می‌گوید ارزش علمی رصد زباله‌هایی که در اعماق دور فضا رهاشده‌اند کم است. اما او می‌گوید مهم است هر از چندی نگاهی بیندازیم تا بفهمیم چه اجسامی رهاشده‌اند. این مسئله از زمانی که احتمال ساکن شدن انسان در فضا به واقعیت نزدیک‌تر شده است، اهمیت بیشتری پیداکرده است.

آقای لوییس می‌گوید: “این خراب‌کاری ساخته خود ما است. اشیائی که گمان می‌کنیم امن هستند، ممکن است به شکل غیرمنتظره‌ای به کره زمین برگردند.”

ما لحظه برخورد این تقویت‌کننده موشک، از هر جا که آمده باشد، را نخواهیم دید زیرا به طرفی از کره ماه که از ما دور است برخورد خواهد کرد.

تأیید آن ممکن است روزها و حتی هفته‌ها طول بکشد. وقتی ماهواره‌هایی که دور ماه در چرخش‌اند تصاویری از محل برخورد برایمان بفرستند از وقوع تصادف مطمئن خواهیم شد.

درحالی‌که تقویت‌کننده موشک به صدها تکه کوچک خرد می‌شود، مدارکی که منشأ پرتاب را نشان بدهد هم از دست خواهد رفت. فعلاً بهترین اطلاعاتی که داریم تخمین‌ها و محاسبات آقای گری و ستاره شناسان داوطلبی است که آسمان را رصد می‌کنند.