پانزدهمین نشست از سلسله نشستهای «صد کتاب ماندگار قرن» به معرفی و بررسی کتاب «مستطاب آشپزی؛ از سیر تا پیاز» نوشته «نجف دریابندری» اختصاص دارد. این نشست روز یکشنبه، دهم تیرماه از ساعت ۱۰ در مرکز همایشهای بینالمللی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار میشود.
«معصومه ابراهیمی»، پژوهشگر حوزه انسانشناسی فرهنگی و نویسنده و «فرهاد طاهری»، پژوهشگر تاریخ فرهنگ معاصر ایران سخنرانان این مراسم هستند. «مهدی مظفری ساوجی»، شاعر و پژوهشگر نیز دبیر این نشست است.
«محمد زهرایی»، مدیر نشر کارنامه بعد از چشیدن دستپخت دریابندری، به او پیشنهاد میدهد یک کتاب آشپزی بنویسد. دریابندری به کمک و همکاری همسرش، «فهیمه راستکار»، پس از هشتسال کار مستمر، دو جلد کتاب تألیف میکند که جلد اولش شرحی بر تاریخ و فرهنگ و آداب و سنتها و در واقع «مکاتب آشپزی» است و جلد دومش دستور پخت انواع غذاها و خوراکها و چیزهای دیگر.
این کتاب تاکنون ۴۰ بار تجدید چاپ شده و یکی از معروفترین و پرفروشترین کتابها آشپزی است.
همچنین در معرفی این کتاب آمده است: «اگر کتاب مستطاب را ندیده باشید، تصورتان از یک «کتاب آشپزی» چیزی است؛ حاوی چندین و چند دستورِِ معمولا یک صفحهای، که هر دستور روند تبدیل مواد اولیه به غذای آماده را شرح میدهد و احیانا ترفندهایی را هم برای بهتر پختن هر غذا معرفی میکند. چنین کتابی معمولا یک مقدمه دارد که کسی نمیخواند و کمی هم اطلاعات جانبی دارد که بعضیها دفعه اولی که کتاب را خریدهاند نگاهی به آنها میاندازند.
بعضی «کتابهای آشپزی» دستورهای بیشتری دارند و بعضی کمتر؛ بعضی تخصصیاند (مثلا انواع خوراک با قارچ) و بعضی عمومی؛ هیچکس انتظار ندارد یک کتاب آشپزی چیزی بیشتر از یک مجموعه دستور پخت باشد، یا مثلا نثر فوقالعادهای داشته باشد، یا طراحی گرافیکیاش چشمنواز باشد… یا اصلا چیزی باشد که یک کتاب خوان از «کتاب» انتظار دارد.»
در بخش دیگری از این معرفی نوشته شده: «فرق کتاب «مستطاب آشپزی» با دیگر کتابهای آشپزی این است که «کتاب» است و نویسندهاش «نویسنده» است! نجف دریابندری آشپزی نیست که کتاب مینویسد، نویسندهای است که آشپزی میکند. نجف دریابندری در مقدم کتاب، «مستطاب آشپزی» را از مقوله فرهنگ میداند و از دریچه فرهنگ به آشپزخانه و سفره نگاه میکند و همین نگاه است که باعث میشود کتاب مستطاب چیزی باشد ورای همه «کتابهای آشپزی» که دیدهایم و شنیدهایم.
نثر کتاب، «اولین نکتهای که خواننده گرامی باید بداند این است که هیچکس با خواندن کتاب آشپزی آشپز نمیشود؛ اما نکته دوم این است که هیچ آشپزی، و نیز هیچ کسی که خیال آشپز شدن داشته باشد از کتاب آشپزی بینیاز نیست.»
